Spišský hrad
Na otoczonym górami słowackim Spiszu, wśród pól, pagórków i lasów góruje zamek. Twierdza jest tak potężna, że widać ją już z daleka. To Zamek Spiski – jeden z największych zamków-ruin Europy Środkowej.
Wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO, zachwyca nie tylko wielkością, ale też burzliwą historią.
Trochę historii
Trawertynowe wzgórze, na którym góruje dziś nad okolicą Spiski Zamek, było zasiedlone już w epoce kamiennej. (🧐 trawertyn to rodzaj porowatej skały osadowej. Też musiałam to wygooglować 😉) Na przełomie naszej ery, w epoce żelaza, powstało tu potężne i umocnione grodzisko ludu kultury puchowskiej, czyli kultury łączonej z ludami celtyckimi.
Z czasem to grodzisko podupadło i zniknęło z powierzchni ziemi. Kolejne powstało na sąsiednim wzgórzu – Dreveniku. Ale to też nie przetrwało do naszych czasów. Dopiero potem, w XII stuleciu zaczęła się budowa obecnego Zamku Spiskiego.
Najstarsza pisemna wzmianka o zamku pochodzi z 1120 roku. Na początku pełnił on funkcję twierdzy granicznej na północy państwa węgierskiego. Bronił też szlaku handlowego biegnącego z południa na północ.
Najstarszą zachowaną do dziś częścią zamku jest wybudowany w XIII wieku pałac romański i okrągła wieża. Ta ostatnia zastąpiła inną okrągłą wieżę, wybudowaną na przełomie XI i XII stulecia. Badania archeologiczne określiły tę właśnie konstrukcję jako najstarszą część architektoniczną zamku.
Przez kilka następnych wieków zamek był siedzibą żupana spiskiego. W tym czasie stanowił centralny punkt władzy świeckiej na Spiszu. Był rozbudowywany i przebudowywany. Z romańskiego stał się gotycki.
W drugiej połowie XV wieku Zamek Spiski – będący dotąd własnością królewską – przeszedł w ręce szlachciców – Imricha i Stefana Zapolya. Zamek rozbudowano. Wybudowano pałac, salę rycerską, kaplicę św. Elżbiety. Zapolyowie bowiem, mimo iż posiadali kilkadziesiąt zamków, właśnie ten upodobali sobie najbardziej. Właśnie w nim stworzyli swoją siedzibę. To na Zamku Spiskim w 1487 roku urodził się Jan Zapolya – przyszły król Węgier, ostatni przed epoką Habsburgów.
W 1528 roku Jan Zapolya przegrał walkę o tron. On sam został wygnany z kraju a Zamek Spiski skonfiskowany przez Habsburgów.
W XVI wieku zamek stał się siedzibą magnackiego rodu Turzów. Ci przebudowali go w stylu renesansowym.
Kolejnymi właścicielami, tym razem aż do 1945 roku była rodzina Csakyów. Niemniej jednak Csakyowie nie ujrzeli w Zamku Spiskim tego co Zapolyowie czy Turzowie. Szybko go zaniedbali. Woleli mieszkać i rozbudowywać inne kasztelnie, niejednokrotnie wykorzystując do ich budowy czy dekoracji materiał pozyskiwany z niszczejącego i podupadającego z roku na rok Zamku Spiskiego.
Ostatecznie do obecnej ruiny zamek doprowadził pożar, który wybuchł w 1780 roku.
Prace restauratorskie rozpoczęto tu dopiero pod koniec lat 60-tych XX wieku. W 1983 pierwszą część zamku udostępniono zwiedzającym.
Zwiedzanie Zamku Spiskiego
Zamek zwiedza się samodzielnie (istnieje opcja wynajęcia przewodnika ale dla grup). Chodzimy więc we własnym tempie, całkowicie po swojemu.
Aby jednak zorientować się choć trochę w historii oraz architekturze obiektu polecam zainstalować w telefonie audioprzewodnik. Jest to darmowa aplikacja do pobrania. Rozwiązanie dobre, choć mające niestety swoje wady. Oparte jest bowiem na internetowym przesyle danych, a ten czasami zawodzi i zrywa połączenie. Osobiście wolę stary dobry audioprzewodnik i trzymany przy uchu niczym krótkofalówkę odbiornik. Ale pewnie trzeba iść z duchem czasu…
Jeśli chodzi o treść informacji to też w innych zamkach, pałacach czy muzeach spotkałam się z lepszymi. Jak dla mnie trochę za mało tła historycznego, wyjaśnienia „dlaczego” i ciekawostek „jak”, a za dużo szczegółów architektonicznych, czyli „co” i „gdzie”.
Informacje praktyczne (sierpień 2021)
Godziny otwarcia:
maj-wrzesień: 09:00-18:00
październik, kwiecień: 09:00-16:00
listopad – marzec: zamek zamknięty
Cennik:
- Wstęp na zamek: 8 euro/normalny ; 4 euro/ulgowy
- Wieża zamkowa: 1 euro/os.
Dojazd i dojście do Zamku Spiskiego
Dla samochodów dostępny jest parking położony u podnóża zamku. Stamtąd wystarczy ok. 10 minutowy spacer pod górę aby znaleźć się u bram.
Jeśli ma się jednak ciut więcej czasu zdecydowanie polecam piesze podejście od Spiskiego Podgrodzia. Idzie się co prawda około godziny wspinając nieustannie pod górę, ale w nagrodę cały czas ma się przed oczami rosnący i potężniejący z każdym krokiem zamek.
Idąc ze Spiskiej Kapituły trzeba z ulicy Spisska Kapitula przeciąć przelotową Levocska cesta i zejść schodami w kierunku centrum Spiskiego Podgrodzia.
Schodzimy cały czas w dół aż do Mariańskie namestie przechodzącą w Stefaniova.
opcja 1
Tutaj można iść aż do samej synagogi i dopiero minąwszy budynek odbić w lewo w szutrową drogę prowadzącą pod górę w kierunku zamku. Jest to oznaczony szlak. Do Spiskiego Zamku mamy stąd do pokonania 620 metrów dość ostrego podejścia. Szlak jest bardzo wyraźnie widoczny i prowadzi prawą krawędzią cmentarza.
opcja 2
Inną opcją jest odbicie już na łuku Mariańskie namestie w uliczkę prowadzącą na cmentarz. Następnie wzdłuż lewego boku tej malutkiej nekropolii ciągnie się wąska, ale wyraźna ścieżka. Wspina się ona pod górę zdecydowanie łagodniejszym podejściem (lekkim łukiem) aby na pewnej wysokości połączyć z wyżej opisanym szlakiem.
My wchodziliśmy właśnie tą ścieżką a schodziliśmy szlakiem.
Atrakcje w okolicy
– Wzgórze Drevenik
– Kapituła Spiska
Wszystkie wpisy o Słowacji znajdziesz tutaj: SŁOWACJA
Podobał Ci się wpis? Będzie mi bardzo miło, jeżeli podzielisz się nim ze znajomymi i zostaniesz moim stałym czytelnikiem na blogu, Facebooku i Instagramie 
